Phân biệt sự khác nhau giữa ‘could do’ & ‘could have done’

Trong tiếng Anh, sự khác biệt giữa “could do” và “could have done” rất tinh tế nhưng quan trọng, đặc biệt khi bạn muốn diễn tả khả năng trong hiện tại, tương lai hoặc quá khứ. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ cách sử dụng chúng một cách chính xác:

“Could” Không Chỉ Là Quá Khứ Của “Can”

Mặc dù “could” là quá khứ của “can”, nhưng không phải lúc nào nó cũng được dùng để diễn tả quá khứ. Thực tế, chúng ta có thể sử dụng “could” để nói về những hành động có thể xảy ra (possible actions) ở hiện tại hoặc trong tương lai, đặc biệt là khi đưa ra đề nghị (make suggestions).

Ví dụ:

We could go to the park this afternoon.
(Chúng ta có thể đi công viên chiều nay.)

Trong các ví dụ như trên, “can” cũng có thể được sử dụng, nhưng “could” thường ám chỉ sự không chắc chắn hoặc ít chắc chắn hơn “can”.

Ví dụ so sánh:

We can go to the park this afternoon.
(Chúng ta có thể đi công viên chiều nay.)
→ Can cho thấy sự chắc chắn cao hơn.

We could go to the park this afternoon.
(Chúng ta có thể đi công viên chiều nay.)
→ Could ám chỉ rằng việc này có thể xảy ra, nhưng ít chắc chắn hơn.

Sử Dụng “Could” Để Nói Về Những Hành Động Không Thực Tế

Chúng ta sử dụng “could” (không phải “can”) để nói về những tình huống hoặc hành động không thực tế (unrealistic situations). Đây là cách để diễn tả những điều có thể xảy ra trong lý thuyết nhưng không có khả năng xảy ra trong thực tế.

Ví dụ:

I could be the president if I wanted to, but I don’t.
(Tôi có thể trở thành tổng thống nếu tôi muốn, nhưng tôi không muốn.)

So sánh giữa “can” và “could” để làm rõ các mức độ:

Realistic (thực tế):
I can help you with that.
(Tôi có thể giúp bạn với việc đó.)

Possible, but less sure (có thể, nhưng ít chắc chắn):
I could help you with that.
(Tôi có thể giúp bạn với việc đó, nhưng không chắc.)

Unrealistic (không thực tế):
I could fly to the moon, but it’s impossible.
(Tôi có thể bay lên mặt trăng, nhưng điều đó là không thể.)

Sử Dụng “Could” Để Nói Về Hiện Tại Hoặc Tương Lai

“Could” cũng được sử dụng để nói về những khả năng (possibilities) có thể xảy ra ở hiện tại hoặc tương lai. Trong các trường hợp này, chúng ta không dùng “can”.

Ví dụ:

It could rain later today.
(Có thể trời sẽ mưa vào cuối ngày.)

So sánh giữa “can” và “could” trong ngữ cảnh này:

It can rain later today.
(Trời có thể sẽ mưa vào cuối ngày.)
→ Can ngụ ý rằng việc mưa có khả năng xảy ra cao.

It could rain later today.
(Có thể trời sẽ mưa vào cuối ngày.)
→ Could ám chỉ khả năng xảy ra nhưng không chắc chắn.

Sử Dụng “Could Have Done” Để Nói Về Quá Khứ

“Could have done” được sử dụng để nói về quá khứ và ngụ ý rằng một điều gì đó đã có thể xảy ra nhưng thực tế không xảy ra.

Ví dụ:

I could have gone to the party, but I decided to stay home.
(Tôi có thể đã đi dự tiệc, nhưng tôi quyết định ở nhà.)

So sánh giữa “could do” và “could have done”:

I could do it now.
(Tôi có thể làm nó ngay bây giờ.)
→ Diễn tả khả năng hiện tại hoặc tương lai.

I could have done it yesterday.
(Tôi có thể đã làm điều đó hôm qua.)
→ Diễn tả một khả năng trong quá khứ, nhưng điều đó không xảy ra.

Sử Dụng “I Couldn’t Do” Và “I Couldn’t Have Done”

Khi nói “I couldn’t do something”, chúng ta ám chỉ rằng nó không thể xảy ra.

Ví dụ:

I couldn’t do it = It would not be possible.
(Tôi không thể làm điều đó = Điều đó sẽ không thể xảy ra.)

Trong quá khứ, chúng ta sử dụng “couldn’t have” để nói rằng điều gì đó sẽ không thể xảy ra.

Ví dụ:

I couldn’t have finished the project without your help.
(Tôi đã không thể hoàn thành dự án nếu không có sự giúp đỡ của bạn.)

Hai Nghĩa Của “I Couldn’t Do”

Cụm “I couldn’t do something” có thể có hai nghĩa tùy thuộc vào ngữ cảnh:

Nghĩa hiện tại: It would not be possible now (không thể xảy ra bây giờ).

Ví dụ:
I couldn’t do it right now because I’m busy.
(Tôi không thể làm điều đó ngay bây giờ vì tôi đang bận.)

Nghĩa quá khứ: I was not able to do something (tôi đã không thể làm điều gì đó).

Ví dụ:
I couldn’t finish the assignment last night.
(Tôi đã không thể hoàn thành bài tập tối qua.)

Bài Tập Vận Dụng

Bài tập 1: Điền “could” hoặc “could have” vào chỗ trống.

1. He _____ gone to the meeting, but he was too tired.
2. We _____ go hiking tomorrow if the weather is good.
3. I _____ finish the project today if I work hard.

Bài tập 2: Chọn câu trả lời đúng.

1. She _____ help you yesterday, but she was busy. 

1. a) could
   b) could have

1. If I study hard, I _____ pass the exam.
   a) could
   b) could have

Kết Luận

Hiểu rõ sự khác biệt giữa “could do” và “could have done” là chìa khóa để bạn có thể sử dụng tiếng Anh một cách chính xác và linh hoạt. “Could” không chỉ là quá khứ của “can”, mà còn được sử dụng để nói về khả năng trong hiện tại, tương lai và quá khứ. Luyện tập thường xuyên và áp dụng các cấu trúc này sẽ giúp bạn tự tin hơn trong việc giao tiếp và viết tiếng Anh.